Satua Naga Basukih

Jani ada kone tutur-tuturan satua, Ida Betara Guru, Ida Betara Guru totonan malinggih ring Gunung Semeru, kairing olih putraidane mapesengan I Naga Basukih. Pesengan idane dogen suba ngarwanang, I Naga Basukih terang gati suba putran Ida Betara Guru totonan maukudan Naga, marupa lelipi gede pesan sing keto jenenga?

Nah jani sedek dina anu, kandugi enu ruput pesan I Naga Basukih tangkil ring ajine. Baan tumben buka semengane I Naga Basukih tangkil, dadi matakon Ida Betara Guru ring putrane, “uduh nanak bagus, dadi tumben buka semengane I nanak nangkilin aji, men apa jenenga ada kabuat I nanak ring aji, nah lautang inanak mabaos!” keto kone petaken Ida Betara Guru ring putrane I Naga Basukih.

Ditu lantas I Naga Basukih matur ring ajine, “Nawegang aji Agung titiang kadi isenge ring semeton titiange sane wenten ring jagat Bali, makadi Batara Geni jaya sane malinggih kocap ring Bukit Lempuyang, Betara Mahadewa kocap ring Gunung Agung, Batara Tumuwuh ring Gunung Batukaru, Betara Manik Umang ring Gunung Beratan, Batara Hyang Tugu ring Gunung Andakasa, cutet ring sami semeton titiang sane wenten ring tanah Bali. Dening sampun lami pisan aji, titiang tan pisan naanin mapanggih sareng sameton, nika makawinan titiang nunasang mangda sueca ugi maicain titiang lunga katanah Bali jaga ngrereh semeton titiange sami.

Beh, mara keto kone aturne I Naga Basukih, dadi gelis Ida Betara Guru ngandika, “Uduh nanak Bagus, nah yan dadi baan aji sampunang ja inanak lunga ka Bali buate lakar ngalih pasemetonan I Dewane. Nah apa lantas ngawinang dadi buka aji mialang pamargin I nanak, mapan gumi Baline totonan joh pesan uli dini. Buina yan lakar inanak ngalih gumi Baline, pajalane ngliwat pasih. Len teken totonan buat tongos sameton-sameton I nanak malinggih medoh-dohan, selat alas suket madurgama. Kaparna baan aji, minab lakar sengka baan I nanak indike jaga mamanggih semeton. Buine yan pade I nanak lunga, men nyen kone ajak aji ngawaspadain utawi nureksain dini di Gunung Semeru.” Dadi keto kone ngandika Ida Betara Guru buka anake mialang pejalane I Naga Basukih lakar luas ka tanah Bali.

Baan isenge teken semeton, mimbuh baan dotne nawang gumi Bali sing ya keto jenenga, mimbuh buin ngwawanin I Naga Basukih matur ring Ida Betara Guru ,” nunas lugra aji Agung, yening kenken antuk aji mabaos, minab aji ngandapang saha nandruhin kawisesan titiange. I wau aji mamaosang jagat Baline selat pasih raris mialang pajalan titiange ka Bali, beh elah antuk titiang ngentap pasihe wantah aclekidik. Raris ajimalih mamaosang genah semeton titiange di Bali medoh-dohan, maselat alas suket madurgama, amul napi sahe ageng gumi Baline punika aji? Kantun elah antuk titiang aji. Yening aji maicayang, punika aji.” Dadi jeg keto kone aturne I Naga Basukih, jeg nyampahang gumi Baline di ajeng Ida Betara Guru.

Nah mapan aketo kone aturne I Naga Basukih, men Ida Betara Guru jog kadi blengbengan kayunidane miragi atur putrane. Dados jog nyampahang gumi Baline, buin sadah elah kone baan nguluh mapan tuah amul taluhe geden gumi Baline. Sakewala pamuput ngandika Ida Betara Guru teken I Naga Basukih,” nanak bagus Naga Basukih, aji sing ja buin lakar mialang pajalan inanak ka jagat Bali, nah majalan inanak apang melah!” mara keto kone pangandika ajine, beh ngrigik kone kendelne I Naga Basukih, jog menggal-enggal nunas mapamit ring Ida Betara Guru.

Nah jani medabdaban kone I Naga Basukih buate luas ke Bali. Yan buat pejalane uli Gunung Semeru lakar ngojog Blambangan. Di benengan majalane I Naga Basukih, asing tomploka jog pragat dekdek remuk. Telah punyan-punyane balbal sabilang ane kentasin baan I Naga Basukih. Sing baan geden lipine ngranayang sing keto jenenga? Buina telah patlangkeb kutun alase mara ninggalin I Naga Basukih.

Gelisang satua tan ucap di jalan, jani suba kone neked di Blambangan pajalane I Naga Basukih. Mapan enota apang enggal ja ninggalin gumi Baline, dong keto ya jenenga, jani menek kone I Naga Basukih ka duur muncuk gununge, uli muncuk gununge totonan lantas I Naga Basukih ninjo Gumi Baline. Bes gegaene ninggalin uli joh lantasan, terang suba cerik tinggalina gumi Baline teken I Naga Basukih. Payu ngrengkeng I Naga Basukih, kene kone krengkengane I Naga Basukih,” Beh bes sanget baan I aji melog-melog deweke, suba seken gumi Baline amul taluhe dadi manahanga lakar keweh kone deweke ngalih sameton di gumi Baline. Dadi buka anake sing nyager I aji teken kesaktian deweke.”

Nah keto kone pakrengkengane I naga Basukih. Dadi tusing pesan kone ia rungu wiadin naen pakrengkengane di ati totonan kapireng olih Ida Betara Guru. Ida anak mula maraga mawisesa, maraga sakti, sakedap dini sakedap ditu, cara angina tuara ngenah.

Dadi tugas I Naga Basukih ngrengkengne masambilan ninjo gumi Baline uli muncuk gununge Ida Betara Guru suba ada ditu, sakewala tusing tinggaline teken I Naga Basukih, ditu lantas Ida Batara Guru jog nyeleg disampingne I Naga Basukih temuli ngandika,” Uduh nanak Naga Basukih nganti suba pindo pireng aji I nanak nyampahang gumi Baline I nanak ngorahang gumi Baline totonan tuah amul taluhe. Nah jani aji kene  teken inanak, yan saja gumi Baline tuah amul taluhe buka pamunyin I nanak, nah ento ada muncuk gunung ane ngenah uli dini. Yan buat gununge ento madan gunung Sinunggal. Jani yan saja nanak sakti tur pradnyan, aji matakon teken I Dewa, nyidaang ke I nanak nguluh gununge totonan ?. yan suba saja mrasidayang I dewa nguluh, nah kala ditu aji ngugu teken kawisesan I Dewane.” Keto Kone pangandika Ida Betara Guru teken I Naga Basukih.

Beh payu makejangan I Naga Basukih, krana tusing naen-naen gati dadi jog nyeleg ajine disampingne, dadi mapan aketo bebaos Ida Betara Guru, dadi matur I Naga Basukih,” inggih aji agung, yan wantah aji nitah mangda nguluh gunung Sinunggale, maliha yan bantas amonika pakantenan jagat Baline, yening aji maicayang jagat Baline jaga uluh titiang.” Keto aturne I Naga Basukih kaliwat bergah.

Malih Ida Betara Guru ngandika, “Cening Naga Basukih, nah ene titah ajine ane abedik malu laksanayang!”.

Jani madabdaban lantas I Naga Basukih lakar nguluh gunung Sinunggale ane ada ditanah Baline uli gunung Blambangane. Ditu I Naga Basukih ngantegang saha nuptupang bayu. Beh ngencorong paninggalane I Naga Basukih  neeng gunung Sinunggale, yan rasa-rasayang tulen ja buka kedis sikepe dibenenge nyander pitike kagangsaran  I Naga Basukih ngepet-ngepetang muncuk gununge.

Nah jani disubane neked di Bali, buin suba kacaplok gunung Sinunggale, beh kalingke nguluh, ajin bantes mara muncukne dogen suba sing nyidaang I Naga Basukih ngepet-ngepetang muncuk gununge mapan kegedenan lelipine  sadah sambilanga maplesagan mesuang bayu, dadi embed gunung Sinunggale ane paek bena kelodne. Yan rasaang, beh cara munyin kerug sasih kaulu munyin doosane I Naga Basukih amah kenyelne, masih tonden nyidaang nguluh gunung Sinunggale.

Kacrita ne jani pelanan suba telah gading bayune I Naga Basukih masih tonden nyidaang nguluh gununge. Undukne I Naga Basukih buka keto kaaksi olih Ida Betara Guru, mawanan di gelis Ida ngandika, “nanak Naga Basukih, men kenken nyidaang apa tuara I nanak nguluh gunung Sinunggale?”

Mara keto kone patakon Ida Betara Gurune,  emeh kaliwat kabilbilne madukan jengah kenehne I Naga Basukih. Sakewala buin telung keto ja lakar ngaba jengah, lakar tuara nyidaang I Naga Basukih nguluh gunung Sinunggale. Kalingke nguluh makejang, ajin nguluh muncukne dogen suba nandes. Dadi sambilanga masemu kabilbil matur I Naga Basukih, jegan pragat tinut teken sapatitah Ida Betara Guru.

Nah sasukat I Naga Basukih nongosin gunung Sinunggale, kapah ada linuh , kapah ada blabar, buina tusing taen ada angina slaung sajeroning Bali.

Nah, ada buka jani gununge tegeh-tegeh di Bali, ento kone mawiwit uli gunung Mahameru ane katuturang di Bali olih Ida Betara Guru.

Mirib tuah amonto satuane, kirang langkungne titiang nunas ampura.

Enter Your Email for subscribe